Opowiadanie o cudownym uzdrowieniu z trądu Syryjczyka Naamana przez siedmiokrotne obmycie w wodach Jordanu prowadzi nas do poznania niezwykłej mocy oczyszczającej wody chrzcielnej. Oczyszczanie z brudu, który osiada na powierzchni ludzkiego ciała przez kontakt z materialnym światem, jest naturalną właściwością wody. Tu jednak mamy do czynienia z nieczystością o zupełnie innym charakterze. Trąd w Biblii jest zawsze określany jako nieczystość, a uzdrowienie z niego nazywane jest oczyszczeniem. Woda Chrztu Świętego jest środkiem na nieczystość sięgającą głębiej niż trąd. Ta nieczystość wypływa nie z chorych tkanek organizmu, ale z choroby duszy. Pismo Święte nazywa ją grzechem.

Od początku Wielkiego Postu słyszymy słowa nawołujące do nawrócenia, zmiany życia, otwarcia się na drugiego człowieka i na Boga, a także zadbania o siebie samego – ale raczej w kontekście wieczności. Dzisiaj po raz kolejny Chrystus nam o tym przypomina. Obecny post jest czasem, kiedy On chce nas „okopać i obłożyć nawozem” – choć to niezbyt przyjemnie brzmi. Jednak bardzo pragnie, abyśmy wydali owoce. Na tej drodze wielkopostnych refleksji prośmy o potrzebne łaski, aby nasze życie było duchowo owocne i podobne do Tego, który był „błogosławionym owocem żywota” Maryi.

Przypowieść o synu marnotrawnym powinna nosić nazwę „Ojciec Marnotrawny” – bo to ojciec jest rozrzutny w swojej miłości i przebaczeniu. Podobnie Bóg w swojej „rozrzutności łaski” daje nam więcej, niż na to zasługujemy. Dlatego przez nawrócenie powróćmy do Boga Ojca – On czeka, by na nowo uczynić nas swoimi dziećmi. Każdy z nas może odnaleźć siebie w tej historii – zarówno w synu, który odszedł i się zagubił, jak i w ojcu, który bezwarunkowo przebacza. A może nawet w starszym bracie, który nie potrafi zaakceptować powrotu brata?

Dziś w Ewangelii słyszymy kolejną przypowieść opowiedzianą przez Pana Jezusa. Jest to bolesna historia, ukazująca jedno z najtrudniejszych doświadczeń ludzkiego życia, jakim jest odrzucenie. Ilustracją tego jest opowieść o właścicielu ziemskim, który powierzył swoją winnicę dzierżawcom i wyruszył w podróż. Opuścił swoje dobra, oczekując, że dzierżawcy zajmą się winnicą i dostarczą mu plonów, gdy nadejdzie czas winobrania. Jednak dzierżawcy pobili, ukamienowali i zabili sługi, których wysłał po plony. Nie okazali również szacunku synowi właściciela ziemskiego – zabili go, myśląc, że zdobędą jego dziedzictwo.

Czas Wielkiego Postu, który teraz przeżywamy, to czas naszej duchowej przemiany. To okres zerwania z grzechem, ale także zmiany sposobu myślenia i przyzwyczajeń. Nie wystarczy jedynie unikać zła – jesteśmy również wezwani do czynienia dobra, do poświęcania się dla innych, do szukania tych, którzy potrzebują naszej pomocy i współczucia. Wielki Post to dobry moment, aby zastanowić się, czy nasze serce potrafi współczuć.

Józef – jak mówi dzisiejsza Ewangelia – zrobił tak, jak polecił mu anioł. Podjął decyzję, że przyjmuje Maryję i Jezusa do swojego życia. Nie było to dla niego łatwe, choć został wybrany przez Boga. Mimo trudności zawsze działał zgodnie z Bożym planem. Jego decyzja, by przyjąć Jezusa, była początkiem drogi, na której pozostał wierny aż do końca. I to jest najważniejsza lekcja, jaką nam zostawił.

Jezus przedstawia paradoksalną prawdę: prawdziwa wielkość polega na stawaniu się najmniejszym. To kwestionuje normy społeczne, które utożsamiają władzę z sukcesem. My, jako chrześcijanie, jesteśmy powołani do naśladowania przykładu Jezusa, który w swoim życiu przyjął postawę pokory i służby.

Miłosierdzie nie sprowadza się jedynie do bycia „dobrym człowiekiem” – jest miarą naszej autentyczności jako uczniów Jezusa. Nie jest to tylko propozycja, ale przede wszystkim nakaz. Jezus wyraźnie zaczyna swoje przemówienie od słowa „Bądźcie” (por. Łk 6, 36). Jako dzieci Boga mamy naśladować Go w przebaczeniu, dobroci i miłosierdziu. W tych postawach mamy być jak On. Święty Augustyn podsumował to słowami: „Czego chcesz od Pana? Miłosierdzia? Daj je, a będzie ci dane. Czego chcesz od Pana? Przebaczenia? Przebacz, a będzie ci przebaczone”.

Kim jest wędrowny nauczyciel, który dokonuje cudownych dzieł? Jak to jest, że jednych zadziwia i oburza, a innym rozpala serca tak, że gotowi są oni natychmiast za nim podążać? Dokąd i po co prowadzi tych, którym przewodzi? Co otrzymamy, idąc za nim? Być może takie lub podobne myśli pojawiały się w umysłach Jana i Jakuba gdy wraz z Piotrem towarzyszyli Jezusowi w drodze na górę. Może jeszcze brzmiało im w uszach zadane niedawno pytanie Jezusa: A wy za kogo mnie uważacie? ... Może wciąż rozmyślali o odpowiedzi Piotra – za Mesjasza Bożego.

„Błogosławieni słuchający Pana” (Ps 119(118), 1). Mojżesz, przewodnik duchowy Narodu Wybranego, przypomina mu o przestrzeganiu praw, poleceń i nakazów Pana oraz o konieczności słuchania Jego głosu. Jezus, przewodnik duchowy Nowego Ludu Bożego – Kościoła, przypomina nam, chrześcijanom, że nie tylko należy miłować swego bliźniego, ale także – co jest bardzo trudne w praktyce i życiu wiarą – miłować naszych nieprzyjaciół i modlić się za naszych prześladowców.